علت پارگی مینیسک زانو چیست؟ جدیدترین راهکارهای درمان

پارگی مینیسک زانو به آسیب غضروف‌های هلالی شکل بین استخوان‌ ران و ساق پا اشاره دارد که ممکن است بخاطر حرکات ناگهانی یا ساییدگی ایجاد شود. این آسیب با محدودیت در حرکت، درد، تورم، قفل شدن زانو همراه است. برای تشخیص بهتر است که از طریق معاینه و MRI اقدام کنید.

پارگی مینیسک زانو چیست؟

علت پارگی مینیسک زانو (Torn meniscus) به علت چرخش‌ها و فشارهای ناگهانی و بر خلاف جهت مفصل زانو و کشیدگی‌‌های مینیسک زانو می‌تواند باشد. حرکات چرخشی و یا چرخش‌های پرفشار به حهت‌های چپ و راست از مهمترین علل پارگی مینیسک زانو است.

مینیسک زانو که به عنوان یک ضربه گیر در زانو عمل می کند، فشارها و ضربات بین دو استخوان ران و ساق پا را کنترل و دفع می نماید و نمی گذارد سطح دو استخوان پا و ران با یکدیگر ساییده و دچار اصطکاک و خوردگی گردند.

این عارضه و بیماری بیشتر در بین ورزشکارانی بوجود می آید که با فشارهای زیاد و حرکات ناگهانی و یا چرخش های بر خلاف جهت مفصل انجام می شود. این حرکات بیشتر در ورزش های فوتبال، تکواندو راگبی، تنیس و یا وزنه برداری اتفاق می افتد.

مینیسک یک لایه عضروفی بین دو استخوان ران پا و ساقه پا و در بین زانو برای جلوگیری از سائیدگی استخوان زانو کاربرد دارد و می توان به عنوان یک ضربه گیر عمل کند.

بیشتر بدانید: نحوه تعویض مفصل زانو

علائم پارگی مینیسک زانو

پارگی مینیسک زانو یکی از شایع‌ترین آسیب‌ها در ورزشکاران و افرادی است که فعالیت‌های فیزیکی سنگین انجام می‌دهند. علائم این آسیب معمولاً با درد و تورم در ناحیه زانو آغاز می‌شود. بیماران ممکن است احساس کنند که زانو در حالت خم یا راست قفل شده است، که به آن “احساس قفل شدن” نیز گفته می‌شود. این علامت به دلیل جابجایی بخشی از مینیسک در حین حرکت زانو رخ می‌دهد.

علاوه بر این، بیماران ممکن است با محدودیت در دامنه حرکتی زانو مواجه شوند. احساس ناپایداری در زانو نیز یکی دیگر از علائم مهم پارگی مینیسک است که می‌تواند به خطر افتادن در حین راه رفتن یا دویدن منجر شود. در برخی موارد، تجمع مایعات در ناحیه زانو (به اصطلاح “آرتروز”) نیز ممکن است مشاهده شود، که می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد.

پزشکان معمولاً برای تشخیص دقیق این علائم، بررسی‌های بالینی و تصویربرداری‌های مناسب را توصیه می‌کنند. در نهایت، توجه به این علائم و مراجعه به پزشک متخصص در مراحل اولیه می‌تواند به درمان سریع‌تر و مؤثرتر پارگی مینیسک کمک کند.

انواع پارگی

پارگی مینیسک زانو می‌تواند به اشکال و درجات مختلفی رخ دهد که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. شناخت این انواع به پزشکان کمک می‌کند تا درمان مناسب را برای بیماران انتخاب کنند.

پارگی طولی

پارگی طولی یکی از شایع‌ترین انواع پارگی مینیسک است که در آن پارگی به سمت طول مینیسک پیش می‌رود. این نوع پارگی می‌تواند به دو دسته تقسیم شود: پارگی کامل و پارگی جزئی. در پارگی کامل، مینیسک به دو بخش تقسیم می‌شود و در پارگی جزئی، فقط یک بخشی از مینیسک دچار آسیب می‌شود.

پارگی افقی

در پارگی افقی، خط پارگی به موازات سطح مینیسک ایجاد می‌شود. این نوع پارگی معمولاً در نتیجه فشار شدید یا چرخش ناگهانی زانو اتفاق می‌افتد. پارگی افقی می‌تواند باعث ایجاد ناپایداری در زانو و همچنین احساس قفل شدن شود.

پارگی ریشه‌ای

پارگی ریشه‌ای به نوعی از پارگی اشاره دارد که در آن ریشه مینیسک، که به استخوان‌های زانو متصل است، دچار آسیب می‌شود. این نوع پارگی می‌تواند تأثیرات جدی‌تری بر عملکرد زانو داشته باشد و معمولاً نیاز به درمان جراحی دارد.

پارگی دندانه‌ای

پارگی دندانه‌ای به صورت زخم‌های زبر و غیرمنظم در مینیسک ایجاد می‌شود. این نوع پارگی معمولاً به دلیل آسیب‌های مکرر یا حرکات ناگهانی در زانو اتفاق می‌افتد. پارگی دندانه‌ای می‌تواند منجر به تجمع مایعات و التهاب در زانو شود.

درک انواع مختلف پارگی مینیسک زانو به پزشکان کمک می‌کند تا تشخیص دقیق‌تری داشته باشند و برنامه درمانی مناسبی را برای بیماران خود تدوین کنند. توجه به نوع پارگی و شدت آن برای تعیین روش‌های درمانی، از جمله جراحی یا درمان‌های غیرجراحی، بسیار حائز اهمیت است.

نحوه تشخیص نقص

در وهله اول باید با مراجعه به پزشک باتجربه جراح و متخصص زانو و با بررسی های اولیه و معاینه ظاهری که پزشک انجام میدهد، ام آر آی انجام شود.

عکس رادیولوژی از پا و زانوی بیمار در اینجا کاربردی نیست چرا که عکس رادیولوژی فقط برای دیدن قسمت های  استخوان پا مفید است و برای دیدن غضروف مینیسک و یا رباط پا حتماً باید از ام آر آی استفاده نمود.

روش تشخیص	جزئیات
علائم بالینی	– درد: معمولاً در ناحیه داخلی یا خارجی زانو
	– تورم: تجمع مایعات در زانو پس از آسیب
	– محدودیت حرکتی: مشکل در خم و راست کردن زانو
	– احساس قفل شدن: زانو ممکن است در حین حرکت گیر کند یا صدا بدهد (پاپ)
	– احساس ناپایداری: احساس عدم ثبات در زانو در حین راه رفتن
آزمون‌های بالینی	– آزمون مک‌موری: ارزیابی درد و صداهای غیرعادی در زانو هنگام چرخش و کشش
	– آزمون تامپسون: بررسی حرکات غیرعادی و درد در زانو با حرکات خاص
	– آزمون تیبیا: ارزیابی ناپایداری زانو با کشش ناحیه تیبیا
تصویربرداری	– رادیوگرافی: برای رد کردن شکستگی‌های استخوانی و آسیب‌های ساختاری
	– MRI: بهترین روش برای مشاهده دقیق مینیسک و بافت‌های نرم اطراف
	– اولتراسونیک: به عنوان یک روش کمکی برای بررسی مایعات و آسیب‌های نرم

پزشک شاید از دیگر روش ها مثل ارتروسکوپی که نوعی درمان و جراحی بسته نیز است، استفاده کند.

در روش آرتروسکوپی فوق تخصص جراحی زانو خوب در تهران دو یا سه برش و سوراخ کوچک بر روی زانوی بیمار در جهات مختلف به اندازه ای که فقط میله های نازک دستگاه آرتروسکوپ وارد قسمت های داخلی زانو شوند، ایجاد می‌شود.

جراح زانو با فرستادن این میله ها در پا که در نوک یکی از آن ها دوربین وجود دارد، می تواند مینیسک زانو را ترمیم کند. با فرستادن این میله‌ها از طریق سوراخ های ایجاد شده بر روی زانو می توان دسترسی و دید خوبی نسبت به پارگی مینیسک پا و ترمیم آن پیدا کرد.

روش‌های درمان مینیسک پا

فوق تخصص جراحی زانو در بهترین کلینیک جراحی زانو در تهران با استفاده از عکس های ام آر آی در تشخیص این که به چه روشی باید مینیسک پاره شده را درمان نماید، تصمیم گیری می نماید.

نوع درمان	شرح
داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)	– شامل ایبوپروفن و ناپروکسن. – به کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند.
مسکن‌ها	– شامل استامینوفن و داروهای مخدر. – برای کنترل درد شدید استفاده می‌شوند.
کورتیکواستروئیدها	– تزریق کورتیکواستروئید به زانو برای کاهش التهاب شدید. – معمولاً در موارد مزمن و تحت نظر پزشک.
داروهای ترمیم‌کننده بافت	– شامل اسید هیالورونیک. – برای بهبود کیفیت مایع زانو و کاهش درد.
استراحت	– استراحت و جلوگیری از فعالیت‌های فیزیکی سنگین به بهبود زانو کمک می‌کند.
یخ‌گذاری	– استفاده از یخ بر روی زانو برای کاهش تورم و درد. – معمولاً به مدت 15-20 دقیقه هر چند ساعت.
فشرده‌سازی	– استفاده از بانداژ فشاری برای کاهش تورم و حمایت از زانو.
بالا نگه‌داشتن زانو	– قرار دادن زانو در موقعیت بالا (مثلاً روی بالش) برای کاهش تورم.
حرکات کششی و تقویتی	– انجام حرکات کششی ملایم و تمرینات تقویتی تحت نظر فیزیوتراپیست برای بهبود دامنه حرکتی و تقویت عضلات.

علت درمان پارگی مینیسک زانو و درمان آن به تشخیص جراح زانو قابل تغییر است و می توان از بهترین روش برای درمان با تشخیص و نظر متخصص با تجربه جراح زانو از آن استفاده نمود.

زمان لازم برای بهبودی کامل

برای بهبودی پارگی مینیسک پا، بستگی به میزان پارگی آن و علت پارگی مینیسک زانو دارد. معمولاً برای پارگی های با میزان کم نیاز به جراحی نیست و با فیزیوتراپی و استراحت خود به خود مینیسک ترمیم می شود و درمان حاصل می گردد.

در پارگی مینیسک پا به میزان متوسط جراح زانو با استفاده از ورزش درمانی و در ادامه با آب درمانی اقدام به درمان نموده و در این مرحله نیز نیاز به جراحی نیست و با دستورات و ورزش های خاصی که به بیمار داده می شود، می توان به ترمیم مینیسک پا امیدوار بود.

مقاله ویژه: سلول درمانی زانو

در مرحله بعد و در مواقعی که به میزان گسترده پارگی مینیسک پا اتفاق افتاده است، جراح زانو با بررسی هایی که از عکس های ام آر آی زانویی بیمار تصمیم به جراحی گرفته و از طریق جراحی و ترمیم مینیسک بیمار را درمان می نماید.

ممکن است که پزشک معالج از طریق جراحی بسته اقدام به ترمیم مینیسک پا کند که در این روش یکی از بهترین روش ها در ترمیم و درمان است که می توان از طول درمان کم و با طول دوره نقاهت پایین، اقدام به بهبودی هر چه زودتر بیمار نمود.

روش‌های درمان موقت خانگی پارگی مینیسک زانو

اگر هنگام انجام فعالیت‌های سنگین از جمله فعالیت های ورزشی حرفه ای در زانوی خود صدای تق شنیدید و درد شدیدی را تجربه کردید، به احتمال خیلی قوی شما دچار پارگی مینیسک زانو شده اید.

در ابتدای این مصدومیت شما باید با استفاده از یخ محل زانوی خود را بسته و از التهاب زانو جلوگیری نمایید. بانداژ کردن با باندهای کشی از دیگر مواردی است که می توانیم خودمان تا رسیدن به مراکز درمانی برای درد کم و التهاب کمتر این کار را انجام دهیم. در موارد دیگر اگر به هیچ وجه به مراکز درمانی دسترسی نداشتید اقدامات زیر کمک کننده است اما در اولین فرصت حتما به پزشک مراجعه کنید.

1. اقدامات سردکننده و یخ‌گذاری

• یخ‌گذاری مستقیم: ۱۵–۲۰ دقیقه، هر ۲ تا ۳ ساعت در ۲–۳ روز اول
• کمپرس یخ + باند کشی: همزمان سرد کردن و فشرده‌سازی برای کاهش تورم
• کیسه سبزیجات یخ‌زده: جایگزین راحت برای یخ‌گذاری
• سردکن ژلی پزشکی: ماندگاری سرمای بیشتر، مخصوص استفاده در خانه

2. روغن‌ها و مواد درمانی طبیعی (برای ماساژ اطراف زانو)

• روغن سیاه‌دانه گرم‌شده ملایم: ضدالتهابی و تسکین‌دهنده درد
• روغن کندر و مورد: بهبود خون‌رسانی و کاهش خشکی مفصل
• روغن زیتون با زنجبیل: گرم‌کننده و آرام‌کننده عضلات اطراف زانو
• کمپرس زنجبیل تازه و عسل: روش سنتی ضد التهاب و آرام‌بخش
• روغن اکالیپتوس یا نعنا فلفلی: ایجاد حس خنکی و کاهش درد

3. تغذیه و مواد کمک‌کننده به ترمیم

• ژلاتین یا پودر کلاژن: کمک به بازسازی بافت و غضروف
• اُمگا ۳ (ماهی، گردو، بذر کتان): ضد التهاب طبیعی
• سبزیجات سبز و پرکلسیم: تقویت استخوان‌ها و بافت اطراف
• ویتامین C (مرکبات، فلفل دلمه‌ای): ارتقای تولید کلاژن

4. ورزش‌ها و حرکات کششی/تقویتی ملایم (فقط بعد از کاهش التهاب اولیه و با تایید پزشک یا فیزیوتراپیست)

آب‌درمانی (ورزش در آب ولرم): کم‌کردن فشار بر زانو هنگام حرکت

حرکت پمپ مچ پا: درازکش، حرکت بالا و پایین پنجه پا برای بهبود گردش خون

انقباض ایزومتریک عضله چهارسر ران: درازکش، پرس ملایم پشت زانو روی زمین

بالا آوردن پا به حالت صاف: تقویت عضلات ران بدون فشار به زانو

کشش همسترینگ (پشت ران): با نشستن و خم شدن ملایم به سمت جلو

سوالات متداول